Ik zie en hoor steeds meer dat kunst zin heeft! Kortom: Kunst draagt bij aan zingeving, zelfvertrouwen en welbevinden van mensen. Voor iedereen en ook voor mensen met dementie. Het is waar! Hoe weet ik dat? Omdat kunst mijn passie is en ik twee jaar mensen met dementie begeleid in het kunstzinnige proces. Dat is kijken voorbij de buitenkant!
Bezig zijn met kunst maakt mij blij, inspireert, verwondert, verbindt en spreekt tot ieders verbeelding. Ook bij mensen met dementie. Het geeft een persoon zijn identiteit terug, ook al is dat tijdelijk. Kunst is een laagdrempelige manier om contact te maken met mensen. Ook voor mensen met dementie.
#kunst help bij mensen met dementie
Het is heel belangrijk dat mensen met dementie sociaal betrokken blijven! Ook als het zelfstandig niet meer zo goed lukt is het fijn dat iemand naast de persoon staat om de informatiestroom te reguleren. Bij mensen met dementie werkt het geheugen niet meer zoals het ooit heeft gedaan. Dat betekent niet dat daardoor geen verbinding kan worden gemaakt met de ander.
Er is een andere benadering nodig om nieuwe verbindingen te maken. Hierbij helpt kunst omdat weinig tot geen woorden nodig zijn om iets te vertellen. Kunst helpt om iets duidelijk te maken. Zodat je de ander kan begrijpen in wat de ander kwijt wil of niet.
#Beelden zijn de taal van onze geheugen
Beelden worden uitzonderlijk goed opgeslagen in ons brein. Omdat een derde van onze hersencapaciteit in beslag wordt genomen door het verwerken van visuele informatie. Dat is bijzonder veel naast alle andere taken die het brein uitvoert.
Een beeld is universeel en voor iedereen direct te begrijpen. Dat komt omdat het een taal is waarmee iedereen met elkaar kan communiceren. Ook bij mensen met dementie. Beelden roepen meteen herkenning op zonder hieraan een betekenis te geven. Bij het zien van een bloem zien wij allemaal hetzelfde, maar ervaren allemaal iets anders bij het zien van de bloem. De beleving hiervan is de sleutel waarmee een nieuwe verbinding wordt gemaakt met de ander. Vooral bij mensen met dementie is dit de ingang om in contact te treden met elkaar.
#Het Brein wordt geactiveerd
Door enkel naar kunst te kijken wordt het brein geactiveerd. Er gebeurd iets van binnen in het lijf en het hoofd. Het cognitieve en probleemoplossend vermogen wordt aangesproken door wat wij zien en voelen.
Hiervan heb ik mooie voorbeelden uit de praktijk. Er wordt met acrylverf gewerkt. Het droogproces bij het schilderen wordt versneld door het gebruik van de föhn in te zetten. De deelnemer met dementie had het koud en zette de föhn op haar koude rug om op te warmen. Zelf het probleem opgelost. Het beeldend werken wordt gestuurd door de persoon met dementie en ik ben er om de ander te prikkelen door het beeldend werk even aan te raken. Aha; nu zie ik dat jij diepte schildert. De beleving roept herkenning op. Hoe mooi is dat! Dit zijn twee mooie voorbeelden van momenten die ik beleef met de deelnemers.
Mensen reageren in het moment op de prikkels die binnenkomen. Iedereen is anders en reageert anders in de momenten. Geen reactie is ook een signaal van reageren. Het zijn reacties in het nu! Het zijn de deuren die open gaan en ons uitnodigen om binnen te komen. Dit is de manier om in contact te treden met de ander. Ook bij mensen met dementie.
#Kunst voel je en beleef je
Bij mensen met dementie wordt met name het cognitieve element aangetast. Hiermee wordt bedoeld het denken, het geheugen en alles wat tot de wereld van de feiten en abstracte denken behoort. Maar de mens is meer dan een denkend wezen.
Mensen zijn ook voelende wezens! Waarbij het vermogen tot voelen en beleven in tact blijft bij mensen met dementie. Ook wanneer de ziekte zich voort zet naar een latere fase. Dat is de reden waarom kunst zo belangrijk is voor mensen met dementie.
Daarom kan ik zeggen dat kunstzinnig werken met mensen met dementie niet alleen mogelijk is, maar een diepe zin heeft! Omdat kunstzinnig bezig zijn het mogelijk maakt nieuwe vermogens in zichzelf te ontwikkelen.
#Kunstzinnig werken is een bewustzijnsproces
Vaak wordt er gekeken naar wat mensen met dementie niet meer kunnen. Hierbij wordt onbewust de focus gelegd op alle vermogens die zijn weggevallen bij de persoon. Dat is jammer omdat er verwijdering ontstaat tussen elkaar.
Bij het kunstzinnig werken wordt er bewust gekeken naar wat wél mogelijk is. Uit onderzoek is gebleken dat mensen met dementie nog is staat zijn om foutloos vaardigheden aan te leren. Dit door positieve herhaling in te zetten en dit mee te nemen in de dagelijkse en- of wekelijkse structuur van een activiteit.
Daarnaast is het heel belangrijk om vanuit een empathische blik te observeren en met een empathisch oor te luisteren. Door dit te doen kom ik in contact met het innerlijke van de mens. Daar bewust van te zijn: is kijken voorbij de buitenkant.
#De mens staat centraal in het atelier
De communicatie is bij treARTHUIS de belangrijkste doelstelling in en buiten het atelier. Bij mensen met dementie ga je op zoek naar de dingen die er zijn in de persoon zelf en de omgeving van de persoon. In elke fase ontdek ik waar de persoon zich mee bezig houdt. Wat er leeft in de mens. Het zijn stukjes van zijn/haar identiteit, zijn waardigheid en alles wat daar mee samenhangt. Ik sluit aan bij het persoonlijke verleden en heden van de persoon. Dan bereiken wij het grootste effect: ‘plezier’. Als je plezier hebt maakt je hersenen dopamine aan. Dat zorgt ervoor dat onze hersenen kunnen ontwikkelen om nieuwe verbindingen te scheppen. Zodat mensen met dementie met familie en vrienden zolang mogelijk in verbinding blijven met elkaar.
#Kunst en plezier
Als je plezier wilt bereiken bij mensen is het belangrijk om goed naar de mensen te kijken en met een empathisch oor te luisteren. Mensen zijn niet allemaal hetzelfde! Mensen kun je niet allemaal in dezelfde kamer zetten, achter een tafel met allemaal een kwast in de hand en hetzelfde aapje te laten schilderen. Elk brein heeft namelijk zijn eigen aanleg, ook om iets met kunst te doen.
Het is belangrijk dat mensen kunnen ontdekken wat wél mogelijk is! Ook mensen met dementie kunnen allerlei activiteiten ondernemen met een begeleider die naast hun staat. Zo kunnen zij meedoen met activiteiten waar zij interesse in hebben in hun eigen tempo.
#Kunst is meer dan alleen geknutsel
Het is zo jammer dat kunst nog steeds wordt gezien als iets leuks in plaats van een doelbewuste ingreep om iets te verbeteren. Het resultaat gaat veel verder dan fijn tijdverdrijf. Samen kunst te beleven schept een andere realiteit. Iemand doet weer mee. Het brein wordt geactiveerd. De spieren en zenuwen worden op een ontspannen manier getraind bij het maken van kunst. Met kunst kom je dichter bij elkaar. En Kunst kan ervoor zorgen dat mensen beter opgewassen zijn tegen uitdagingen van het leven.
Door kunst in te zetten kan achteruitgang worden afgeremd of zelfs tijdelijk wordt omgekeerd. Ook voor de mantelzorg kan kunst een positief effect teweegbrengen. Het brengt een stukje verlichting in de zorgtaak. Kortom: kunst verbindt en is een diepte-investering voor mensen. Ook voor mensen met dementie.
Mensen: ontdek wat kunst te bieden heeft in jouw omgeving. Trek erop uit en laat je inspireren en verwonderen. Of ben jij degene die de ander inspireert en de ander mee neemt naar de wonderlijke wereld dat in jou aanwezig is. Laten wij elkaar ontmoeten en onze verhalen delen. Samen maken wij de wereld fijn om in te leven.
Heb jij ondersteuning nodig bij een activiteit? Of kent u iemand met dementie die graag actief wil deelnemen aan een activiteit. Laat het mij weten wat ik voor de ander kan betekenen. Neem een kijkje op mijn website (klik hiernaast) www.trearthuis.nl en vraag naar de mogelijkheden.